Itawaka tijdens Kerst

Vertrek naar Itawaka met de snelle boot is een ramp.De boot moet nog aankomen of er staan al 5 rijen dik mensen op de kade. Er kan geen passagier uit. Iedereen wil een plaatsje in de boot. Waarom? Simpel. Er zijn te veel kaarten verkocht dan stoelen beschikbaar. Althans in de gewone ruimte. Niet in de VIP ruimte. Er gaan al mensen aan boord terwijl er nog mensen uit willen. Vervolgens worden al bagages aan boord gehesen of overgegooid maar er is geen ruimte om het te stallen. Daar passagiers en bagage nog uit moeten. Vreselijke drukte. Dit heeft allemaal te maken met kerst. Iedereen wil naar huis. Iereen naar zijn eigen dorp. Maar het transport tussen de eilanden is maar gegeven aan een klein aantal maatschappijen. Na veel moeite en beklag bij de organisatie hoop je maar dat het gehoord wordt. Uiteindelijk besluit de kapitein niet te vertrekken voordat er minimaal 50 personnen uitstappen op een andere boot die één uur later komt.
We varen de baai uit en gaan het naburige eiland Haruku onder langs. De zee is gelukkig rustig. Onze familie zitten in de duurdere VIP ruimte met Airco en Video. Dit maakt de oversteek wat draaglijker. De controleurs zitten in de VIP ruimte de kaarten te tellen toen horen we dat er toch nog 90 personen te veel aan boord zitten terwijl er al ruim 60 zijn uitgestapt. In de haven Haria aangekomen zien we bekende gezichten van Otjep en tante Atja op de kade die ons opwachten. Totaal gaan we met twee auto's vol familie en goederen naar Itawaka. Na een klein half uur komen we in Itawaka aan waar Theo en en Wilma Papilaja en de twee jongens bij de ingang van het dorp staan in afwachting van andere Itawakanezen uit Jayapura. Dat is een leuke binnenkomer in letterlijke zin. Na de vele omhelsingen en hier en daar emotioneel bij het zien van onze bejaarde zieke oom Epe. "Eerst eten met zn allen dan verder praten". Zo gezegd zo gedaan. De leuke gezellige praatjes en verhalen komen naar boven. De warmte, het strand (het huis ligt aan zee)de geuren de rommeligheid, de moppen gewoon in de eigen taal met haar eigenheden. Aan veel is te zien dat we thuis zijn.Op Itawaka krijgen we te horen dat de vrouw van Stanli is overleden en zij wordt die zelfde dag begraven. We konden niet naar de uitvaartdienst gaan want we zijn nog niet bij de huizen waar we zullen verblijven en we zijn te vrolijk gekleed. Intussen komt de rouwstoet voorbij. Erg imponerend de blaaskapel voorop. Ik heb even een associatie met een Surinaamse rouwstoet.
De wereld Kerst viering op Itawaka is het doel van de reis. Een Kerst bedoelt voor alle Itawakanezen uit heel de wereld die hun roots en of die van hun ouders hier hebben. Dit evennement komt eens in de 20-25 jaar voor. Dus zeker een moment voor ons om te gaan. Er zijn allerlei activiteiten gepland. Een roeiwedstrijd met traditionele boten bemand door 32 personen. 15 roeiers aan elke zijde, de stuurman roeier achter en een persoon die de maat slaat op een Tifa. Nederland heeft niet meegedaan wegens onvoldoende roeiers maar ook angst voor spit. Want 750 meter roeien aan een kant valt niet mee als je niet geoefend bent. De Itawakanezen uit Itawaka zelf, Ambon, Jakarta en Jayapura zijn de gangmakers. Vooral die van Jakarta en Jayapura die hebben aan alles meegedaan. Het touwtrekken hebben de mannen uit NL verloren maar de vrouwen in combinatie met vrouwen van Jakarta hebben gewonnen. Maar het is heel zwaar met 30 gr. C. Er zijn ook kaart en vis wedstrijden. Driedagen voor de Wereld Kerst dienst is mijn neef Revi nog geinstalleerd als Kepala Soa, hij is het hoofd geworden van onze familie clan. Vroeg in de ochtend is een ceremonieel gebeuren in de Baileo met traditionele klederdracht. En gesproken in het Alafoers, de oer taal van de Molukken. Helaas verstaan we het niet, maar begrijpen wel wat er wordt bedoeld. En in de ochtend en middag is er receptie en in de avond een gezellig groot familie samenzijn. De meegebrachte taxfree flessen uit Schiphol zijn hier opgegaan. Een ander geweldig hoogtepunt is de Makan Petita, een Pick Nick. Maar dan voor het hele dorp en gekookt door het dorp met alle bezoekers bijelkaar komt dit op zo'n 2500 personen. We zitten aan het strand om de hoek van het dorp, voor bekenden is het om de hoek van Namal. Je kunt er via het strand lopen tussen de gevaarlijke scherpe koralen. Of via het bos en de heuvel. Smal en glibberig paadje die natuurlijk niet vlak is maar met verradelijke hellinkjes. Er is al menigeen gevallen. Al die moeders met grote schalen eten op hun hoofden manouvreren door het bos. Er viel er één voor me maar de grote schaal met eten op haar hoofd houdt ze goed in balans die gaat niet om. Ze moet wachten op hulp want ze kan niet uit zich zelf omhoog komen. We moeten een speciale klederdracht dragen, de Baju Tjele. Dit maakt het geheel erg kleurrijk zo tegen het decor van de blauwe zee en groene palmen en bossen op de achtergrond. Stiekem denk ik aan mijn familie thuis in de sneeuw met -7 gr. En wij met gemiddeld 30 gr. Later gaat het helaas regenen. Maar de pret is er niet minder om. De Pick Nick is dan al afgelopen. De meeste Nederlandse Itawakanezen hebben na afloop al het plastic opgeraapt. Alles in 20 kleine plastics zakken gedaan en in zo'n 10 dozen. Steeds verteld dat plastic niet verteert en wel eeuwen kan liggen resp. de zee vervuilt. De meesten weten niet eens dat plastic niet verteert. Wegens de regen is het afval pas de volgende dag verbrand. Die avond was de Wereld Kerst dienst met verschillende bijdragen van alle steden of landen waar de Itawakanezen en of hun nazaten thans verblijven. Ook NL heeft een bijdrage, twee dagen ervoor besluiten we om mee te doen. Het lied hebben we met elkaar samengesteld en we zingen accapella en twee talig, Nederlands en Maleis. Deborah opent en sluit af met een solo partij. Christien leidt uiteindelijk het koor. Het is fantastisch goed gegaan. Alleen de stemfluit heb ik meegenomen en de zwarte shirtjes is in NL gedrukt door George Papilaja, 100 stuks. We zijn met 30 personen en hebben de resterende shirtjes uitgedeeld aan vele familie leden. De volgende dag is het slot evenement van de Kerst week. Er heeft vooraf een naar ongeval plaatsgevonden. Het feest terrein is boven op een heuvel gebouwd. Dit is de enige grote ruimte die er is. Maar de weg naar toe heeft een helling is erg steil, ongeveer 20 gr. Een auto vol met feest gangers komt de helling niet op en gaat achteruit de helling af en kantelt en over de kop naar beneden. Vier personen komen zwaar gewond in het ziekenhuis. Er mogen later geen bussen meer de heuvel op. Het is wel een zware klim als je het niet gewend bent. Een feestavond met twee Molukse artiesten uit Jakarta op uitnodiging en gesponserd door Michael, mijn neef. Het is een swingend feest geworden ondanks dat de start wat moeizaam is. Later is er nog een flinke regenbui die het geheel verstoorde en vele bezoekers onder de grote feest koepel schuil gaan tot de bui over is. Een feest tot 02 uur in de ochtend die gebruikelijk ook hier met het lied Gandong E wordt afgesloten.
De volgende dag gaan we alweer naar huis met twee speed boten. Waarvan één met alleen maar bagage en 5 personen. De andere boot met nog wat bagage en 22 personen.
Het afscheid is erg zwaar. Zoals trouwens elk afscheid van Itawaka. Maar dit is zwaar omdat de kans groot is dat we onze bejaarde zieke papa Epe niet meer terug zullen zien. Dat is best moeilijk. Papa Epe, mijn vaders jongere broer, heeft heeeeel veel voor de familie op Itawaka en Ambon en voor het dorp Itawaka betekend. In glijvlucht komen we de baai van Tulehu binnen en realiseren ons dat de terug reis echt is begonnen.